สรุปความเข้าใจ สังเกตวิถีเช้าและจิตศึกษาชั้น ป.5

สังเกตวิถีเช้าและจิตศึกษา ชั้นป.5
นักเรียนและคณะครูมาพร้อมกันที่หน้าเสาธง เมื่อพร้อมแล้วครูเวร ร่วมร้องเพลงชาติพร้อมกัน สวดมนต์ไหว้พระ  ร้องเพลงมอบความรักและขอบคุณสรรพสิ่งที่อยู่บนโลกนี้  สงบนิ่ง และทำความเคารพกัน เลิกแถวเดินตามรอยเท้า คุณครู นำเด็กเดินใช้เท้าที่แข็งแรงค่อยๆเดินตามรอยเท้า เมื่อเดินรอบอาคารเรียนแล้ว แต่ละชั้นก่อนจะขึ้นชั้นเรียนจะยืนรอเพื่อนเป็นแถวๆ โดยมีครูคอยนำด้านหน้าเพื่อเตรียมความพร้อม แถวตรง แถวตรง เด็กก็จะพูดว่า ตรงพร้อมกับท่าตรง   และเมื่อแถวไหนพร้อมแล้ว คุณครูก็จะปล่อยแถวไปเพื่อขึ้นไปบนชั้นเรียนอย่างเป็นระเบียบ ทีละแถว
จิตศึกษา ชั้น ป.5
นักเรียนนัั่งเป็นวงกลม และครูขอบคุณพี่ๆที่พร้อม ครูให้ทำท่าเพื่อกำกับสติ นำพี่มือมาวางที่ตัก ขอบคุณพี่มือที่แข็งแรง นำพี่มือแตะที่ไหล่  มาแตะที่หัว มาแตะที่ไหล่ มาแตะที่เอวของเรา และมาวางที่ตักของเรา ขอบคุณพี่ๆ ที่ตั้งใจ และหงายมือขึ้น ทำท่าทางประกอบ จากนั้น เอาพี่หอยทากมาวางที่ตัก ครูภรถามเด็กว่า 2 สัปดาห์ที่เราไม่ได้จอกัน ลองมองดูเพื่อนว่าใครไม่ได้มา ไหนเมื่อวานใครไม่ได้มาค่ะ มี 2 คนที่ไม่ได้มา  ครูภร ถามว่าพี่เช็คไปไหนมาค่ะ ไปกรุงเทพครับ กลับมาเมื่อไหร่ค่ะ กลับมาเมื่อวานครับ  ขอบคุณพี่เช็คที่มาเจอเพื่อนๆ  พี่..ทำไมถึงไม่ได้มาโรงเรียนค่ะ เป็นไข้ครับ  ในห้องเรามีครูฟ้า ครูภรและครูดอกไม้ พี่ๆลองนึกดูสิว่า พี่ป.5อยู่โรงเรียนลำปลายมาศกันมากี่ปีแล้ว ใครจำได้บ้างค่ะ ลองคิดในใจนะคะ ขอฟังพี่แจ๊บว่าเราอยู่มากี่ปีแล้วค่ะ  เราส่งพลังให้กับเพื่อนช่วยคิด  6 ปีกว่าครับ พี่..กี่ปีค่ะ  6 ปีกว่าค่ะ  มีใครมากกว่า 6 ปีมั๊ยค่ะ  เดี๋ยวเราช่วยกันนับนะคะ อ.1 อ.2 ป.1 ป.2 ป.3 ป.4 ป.5 ปีนี้จะเป็นปีที่ 7 ขอพี่มือซ้ายและพี่มือขวา วางบนมือเพื่อเรา เรามาอยู่ด้วยกันหลายปี เราเป็นเพื่อนกัน  เรามีพลังความรักให้กัน พี่เช่นเดียวกันค่ะ ยืดหลังให้ตรงนะคะ ตั้งใจส่งพลังความรัก เพื่อนจะได้เห็นพลังความรักและความรู้สึกที่ดี ๆ  ที่จะส่งต่อให้เพื่อนๆ  ครูภร อยากให้พี่ๆ ป.5 ให้กำลังใจกับเพื่อนๆ ก่อน  เก้บพี่มือไว้ที่ตัก ใครมีพี่ปากกา วางไว้ที่หน้าบ้านเรา พี่กระดาษของครูภรจะไปอยู่กับพวกเรา  ให้นอนรออยู่ที่หน้าบ้านของเรา คนที่รับก็จะไหว้อย่างนอบน้อม (ครูไหว้อย่างนอบน้อมด้วย)  และคนที่ส่งให้กับเพื่อนก็ไหว้อย่างนอบน้อม คุณครูก็จะรออย่างตั้งใจและนอบน้อม เราจะดูแลกระดาษนี้ ขอดูมือคนที่ยังไม่มีพี่ปากกาหน่อยค่ะ  เชิญให้ไปหยิบพี่ปากกา เราจะมีพี่มือที่แข็งแรง  ครูภรมีพี่ดอกไม้ พนมมือขึ้น จะส่งกำลังใจไปกับพี่ปากกา ให้เราวาดภาพสัญลักษณ์แทนตัวเองหรือแขนชื่อตัวเองตรงกลางกระดาษ ใครนึกไม่ออกขอเป็นชื่อตัวเองนะคะ ใครที่ได้ภาพหรือชื่อแล้ว ขอหนึ่งข้อความที่ให้กำลังใจตัวเองนะคะ จะเขียนว่าลายมือสวย ตั้งใจเรียน  ใครที่เสร็จแล้วเราจะวางพี่ปากกาไว้บนพี่กระดาษ ส่งกำลังใจให้นะคะ เดี๋ยวพี่กระดาษจะเดินทางไปหาเราทางขวามือ เราอ่านชื่อเพื่อนและให้กำลังใจเพื่อนๆ ขอพี่มือขวาค่ะ  คนละครึ่งนาทีในการให้กำลังใจเพื่อนๆ เสร็จแล้ว พี่กระดาษก็จะเดินทางไปต่อนะคะ  เราจะช่วยเติมกำลังใจให้เพื่อนๆ ขอบคุณทุกๆ คน ที่ให้กำลังใจเพื่อน ขอบคุณพี่ปากกกาที่ช่วยถ่ายทอดกำลังใจให้กับเพื่อนเรา  ดูชื่อเพื่อนก่อนนะคะ  เขียนข้อความและส่งต่อไม่ต้องลงชื่อนะคะ  เวลาเหลือน้อย เรามีเพื่อนๆ เยอะเหลืออีก6 คน ก็จะถึงเรา ขอให้เร่งมืออีกนิดนะคะ  พี่กระดาษจะนำคำดีๆ ความรู้สึกดีๆ ไปหาตัวเรานะคะ  คนที่เจอพี่กระดาษของเราแล้ว ช่วยอ่านข้อความของเรา พี่ได้แล้วเจอแล้ว ตั้งใจอ่านกระดาษของเรา พี่ๆ อ่านแล้วก็จะวางพี่กระดาษไว้ด้านหน้า พี่ๆ พร้อมแล้ว เอามือแตะไหล่ ยื่นมาด้านหน้า รอและเป็นกำลังใจให้ ขอชื่นชมกับความตั้งใจ ขอบคุณคนที่ยอดเยี่ยม เอามือมาวางไว้ที่ตัก  และเราค่อยตกแต่งกระดาษให้สวยงามนะคะ
เป้าหมาย เคารพและเห็นคุณค่าของสิ่งต่างๆ ผ่านการถ่ายทอดความรู้สึก

** ถ้าพี่ๆ เขียนไม่ได้ ให้วาดภาพหรือใช้สัญลักษณ์แทน ความรู้สึก เช่น หัวใจ รัก
เป้าหมาย จิตศึกษาวันนี้ คือ การได้มองเห็นคุณค่าของสิ่งต่างๆ และได้ถ่ายทอดความรู้สึกที่ดีให้กับเพื่อน ให้กำลังใจเพื่อ เติมพลังให้แก่กัน

ชั้นป.2 ครูต๋อย
นั่งเป็นวงกลม ครูเตรียมความพร้อมของเด็ก จิตศึกษา กำกับสติ หากว่าเรากำลังสบายจงปรบมือพลัน   ครูนับ นับ 2 วันนี้ มีคุณป้าได้ฝากของมาให้กับพี่ๆ ป.2 หนูคิดว่าคุณป้าที่ฝากของมาให้เค้าน่าจะอยู่ที่ไหน เด็กตอบ ห้องครัว ..ครูจะไม่บอกว่าเป็นอะไร แต่ใช้คำถาม หนูเห็นอะไรบ้าง ใครเห็นต่างจากนี้ เมื่อเทอุปกรณ์เห็นอุปกรณ์แล้วคิดว่า เราจะทำอะไรได้บ้าง  ขณะที่เด็กร้อยก็จะชื่นชมตลอด และสอดแทรกการสอนไปโดยเด็กไม่รู้ตัว  พี่จะใช้มือที่แข็งแรงดึงพี่เข็มยาวๆ  จะร้อยเป็นลายไหนก็ได้ ไม่เสร็จก็ไม่เป็นไร  เด็กมีความตั้งใจทำมากๆ
เป้าหมาย อยากให้เด็กมีสมาธิจดจ่อ มีสติกับตัวเอง

 Script Body Scan
1)ผ่อนคลาย  ทุกส่วนของร่างกาย  ไล่ความรู้สึกไปทีละจุด อยู่กับลมหายใจ
2)ใส่ข้อมูล อยากปลูกฝัง/ให้เกิดอุปนิสัยอะไร (รักเพื่อน/รักสรรพสิ่ง/รับผิดชอบ)
3)ปลุกให้ตื่น ดึงกลับมารู้ตัวพร้อมเติมข้อมูลด้านบวก (นับ 1 บอกกับตัวเองว่า ...นับ 10 เราจะตื่นขึ้นมาด้วยความสดชื่น Brain Gym กระตุ้นให้สดชื่น พร้อมสำหรับการเรียนรู้ต่อไป
 1)ผ่อนคลาย  ทุกส่วนของร่างกาย  ไล่ความรู้สึกไปทีละจุด อยู่กับลมหายใจ  ใล่ไปทีละจุด ใบหน้า ตาผ่อนคลาย ใบหุ กล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อไหล่ แขนท่อนบน ท่อนล่างที่หิ้วประเป๋า สะโพก ท้อง หน้าท้อง ฝ่าเท้า หายใจ ายใจเข้าลึกๆ หายใจออกสบาย หายใจเข้าก็สบาย หายใจออกก็สบาย
2)ใส่ข้อมูล อยากปลูกฝัง/ให้เกิดอุปนิสัยอะไร (รักเพื่อน/รักสรรพสิ่ง/รับผิดชอบ)
ปลุกฝังคุณลักษณะที่ดี คุณธรรม อยากให้มีระเบียบยังไง เราเดินไปที่บ้านแห่งหนึ่ง ค่อยๆ เปิดประตู ปิดเบาๆ แล้วค่อยหยิบหนังสือที่ชั้นวาง ทีละเล่ม ใช้คำว่าเรา ไม่ใช้คำว่านะคะ  เราจะนับ 1 ถึง 10 ยิ่งนับเท่าไหร่ นับ 1 เรายอดเยี่ยม นับ 2 เราตั้งใจ นับ 3 ...นับ...นับ 10 รู้สึกดีที่สุดที่ได้มาอยู่ที่นี่
3)ปลุกให้ตื่น ดึงกลับมารู้ตัวพร้อมเติมข้อมูลด้านบวกตื่นขึ้นมาอยู่กับตนเอง ทุกคนลืมตาตื่นขึ้นมา ตื่นแล้ว Braingym กระตุ้นสมอง ความเกรงใจเป็นสมบัติของผู้ดี ,กรรไกรไข่ผ้าไหมไข่หนึ่งใบสองบาทห้าสิบ นั่งรถไฟ 3 ขบวน  ชอบสีไหนขบวนรถไฟสีฟ้าเก้าอี้ก็สีฟ้า นิทานที่เล่าไม่ควรเป็นนิทานหลอกเด็กให้กลัว
ปลุกให้ตื่นกลับมารู็ตัว พร้อมเติมข้อมูลด้านบวก

ชั้นป. 5 เวลา 12.50 น.
ครูสังข์ เด็กนั่งเป็นวงกลมนั่งหลังตรง เรามาอยู่กับตัวเอง หายใจเข้าลึกๆ นอนในท่าที่สบายที่สุด ร่างกายเราจะได้ผ่อนคลาย มือหงาย เท่าทั้งสองข้างที่เหยียบย่ำในป่า เดินเข้าไปในป่า ไปเรียนรู้สัมผัสธรรมชาติ ให้พี่เท้าของเราได้ผ่อนคลาย หายใจเข้าลึกๆ  รู้สึกผ่อนคลาย ช่วงเวลานี้เป็นช่วงเวลาที่มีคุณค่า เป็นช่วงของการเริ่มต้นที่มีความหมาย และมีสติ ปล่อยให้ความเกร็งบริเวณที่คิ้วของเราให้รู้สึกผ่อนคลาย ให้รู้สึกสบายและผ่อนคลายที่สุด หากเรารู้สึกยังไม่สบาย ไม่ผ่อนคลายเดินไกล รู้สึกตึงที่ขาของเรา ก็ปล่อยตามสบายเป็นช่วงเวลาที่ร่างกายเหน็ดเหนื่อย เราค่อยๆ จินตนาการตั้งแต่การเดินเข้าป่าในก้าวแรก เราพบอะไรบ้าง ดึงสติกลับให้มาอยู่กับตัวเอง กำหนดแสงสว่างมาอยู่ที่ศีรษะของเรา  เต็มไปด้วยความสว่างไสว ค่อยๆ เรียกแสงสว่างเข้ามา จะมองด้านที่ดีใช้ดวงตาทั้งสองข้างในการมองสิ่งต่างๆ เราจะตั้งใจฟังผู้อื่น ด้วยตวามตั้งใจ ใช้แขนของเราทำสิ่งต่างๆ นับ 1..นับ10 พี่ๆค่อยๆ เอามือด้านหน้า ยืดแขนไปข้างหน้า
วันนี้พี่ๆได้ไปสำรวจป่ามาเจออะไรบ้าง
- สมุนไพร เห็ด เจองูตาย เจอนก เศษขวดแก้ว ป่าไม้ ป่ายาง ป่ามัน เจอหีบ คนไปหาเห็ด เจอผลไม้ป่า  คนตัดไม้ทำลายป่า เมื่อก่อน2 ข้างทางเป็นป่า ตอนนี้เป็นป่ามันและป่ายางไปแล้ว พี่ๆ คิดว่าเราไปครั้งนี้ เจอปัญหาอะไรบ้าง
- หลงทาง เหนื่อย มีน้ำขัง มีขยะ มีโคลน เส้นทางซับซ้อน ของหนักเกินไป นอกจากนี้แล้วเจอปัญหาอะไรกับป่าโคก
- ป่าถูกถางออก
- มีคนนำขยะมาทิ้ง มีการเผาขยะ
พี่คิดว่า เจอปัญหาเหล่านี้เราจะแก้ปัญหาอย่างไร
- ปลูกป่า
- บวชต้นไม้เยอะๆ
- ห้ามคนเข้าไปตัด
- ทำไงป่าเราจะยังคงอยู่
พี่คิดว่าต้นเหตุจริง คือ อะไร
แล้วจะทำอย่างไร ให้คนเห็นความสำคัญ
เขียนสรุปสิ่งที่ได้ไปสำรวจ
- สิ่งที่เห็นปัญหาจากการสำรวจ
- สิ่งที่ได้เรียนรู้
- ความเข้าใจบรรยาย
- แนวทางแก้ไข
ขอชิ้นงานที่มีคุณภาพที่สุด
ข้อสงสัยที่อยากจะซักถาม การอ่านวรรณกรรมช่วยในการสร้างสมอง  คนไม่เก่งก็กลายเป็นคนเก่งได้ คนไม่ฉลาดก็กลายเป็นคนฉลาดได้
ครู ใหญ่ได้ไปทำจิตศึกษากับชั้น ม.2 ให้เด็กนั่งเป็นวงกลม และเล่าเรื่อง นินจา จะฟังได้มาเดินทางมาไกลแค่ไหน  เสียงที่ได้ยินจะรู้เท่ากันได้ยินเสียงนกร้อง มอเตอร์ไซต์ คิดว่าเสียงเราพูดเป็นเสียง ลองให้เด็กสังเกต ได้ยินเสียงนกกระจิบ
หลับตาแล้วเปิดประสาทสัมผัส แยกแยะเสียง การนั่งนิ่งทุกคนตั้งใจฟัง ผัสสะ เรามี 5อย่าง หู ตา จมูก ชิมรส ลืมตาแต่ให้เปิดประสาทสัมผัสทางหูให้มากที่สุด หัวใจของจิตศึกษา  ทำให้มีสติ การรู้ตัว รู้สิ่งที่หา สมาธิ คือ จดจ่อกับสิ่งที่ทำ รู้ตัวมั๊ยว่าเป็น.. รู้มั๊ยว่าคิดอะไร  ฝึกเริ่มจากประสาทสัมผัส เสียงสงบ เมื่อสงบ เกิดการใคร่ครวญจากข้างใน เด็กแต่ละคนเขียนดีมาก
- คนทุกคนล้วนมีปัญหา อยู่ที่ว่าจะจัดการกับปัญหานั้นอย่างไร แก้ปัญหาจากสิ่งที่ง่ายไปยาก ถ้ามีปัญหา..ฉันก็จะปล่อยมันไป
- ฉันเป็นคนหนึ่งที่โชคดี ที่มีโอกาส ได้ทำในสิ่งที่...ฉันพบปัญหา รู้สึกบอกกับตัวเองว่าได้มากกว่าคนอื่น
สำหรับบางคนการโกหกทำให้คนอื่นมีีความสุข อยากลองเปลี่ยนตัวเอง
- คนเราไม่สมบูรณ์แบบตลอดไป จะจนหรือรวยก็มีความเป็นคนเท่ากัน แม่คือคนที่ไม่ได้หายไปไหน เวลาที่เราต้องการแม่จะอยู่กับเราเสมอ
- ความจริงเป็นสิ่งที่เราควรเข้าใจ และมันเป็นสิ่งสุดท้ายที่เรายอมรับ
เมื่อนั่งไปนาน ๆ ปวดเมื่อย สังเกต พอสังเกตไปสักพักเหน็บที่ขาก็จะหาย ทำวิปัสสนา การเข้าถึงความจริง ทุกสิ่งทุกอย่างเกิดขึ้นแล้วดับไป มันเป็นไตรลักษณ์ พยายามให้เด็กทำวิปัสสนา  มีท่าในการวิปัสสนา  เข้าใจกับสิ่งนี้การเข้าถึง ไตรลักษณ์ทำให้คนมีความสุขได้ง่าย

Body Scan เป็นการผ่อนคลาย ให้ความรู้สึกทางใจ
ความรู้สึกทางกาย ใจ ความคิด (อดีต,อนาคต)
ในการสร้างแรงบันดาลใจสำคัญมาก จะทำยังไงให้เด็กอยากรู้ อยากเรียน แล้วโหวตหัวข้อที่อยากจะเรียนรู้
PLC
1)  50 % ความเป็นชุมชน
      - สถานที่น่าอยู่ สะอาดร่มรื่น , เล่นกีฬาด้วยกัน , สัมพันธภาพครู ,วิถีไม่เปลี่ยน (08.00 น. เข้าแถว, 13.00 น. Body scan ,15.00 น. พิธีนม) ,PLC,ประชุมผู้ปกครอง)
2) 30% จิตศึกษา ทางบวก
3) 20% กิจกรรมหลังเข้าแถวให้เห็นสิ่งมีชีวิตรอบตัว เช่น ใบไม้ ใบหญ้า
ทำไมรอยเท้าต้องแต้มอยู่ทุกที่ เพราะเป็นที่เอื้อให้เกิดประโยชน์ หลังอาหารกลางวัน 10 นาที
ทำไมรอยเท้าต้องแต้มอยู่ทุกที่ เพราะเป็นที่เอื้อให้เกิดประโยชน์ เกิดการเรียนรู้
ช่วงหลังอาหารกลางวัน เหมาะกับการทำBody Scan ที่สุด  ประมาณ 10 นาที ที่วิจัยมาแล้ว จะทำให้กระปรี้กระเปร่า  ถ้าหากนานเกินไม่เหมาะกับการเก็บเด็กอาจจะทำให้ง่วงนอน
ที่นี่จะมีกลุ่มสันติ ให้เด็กแสดงละคร จึงทำให้เข้าช้า เป็นการเคารพเพื่อน เกรงใจ ซึ่งต้องมีข้อตกลงร่วมกัน เรื่องการทำ Body Scan ซึ่งน้ำเสียงและจังหวะการพูด สำคัญมาก
ความรู้สึกทางกาย ถ้าทำแบบนี้จะเป็นอย่างไร
อะไรคือความสุขที่แท้จริง

 ช่วงอายุ 35 กำลังหาความหมายในชีวิต  ความสุขใจเล่า ให้ใครฟังไม่ได้  ไขว่คว้าไม่มีที่สิ้นสุด  ช่วงแรกก็จะหาความสบาย มีรถหรู มีเงินใช้สบาย กินอาหารแพงๆ

ความรับผิดชอบ นั้นสำคัญมาก หากครูไม่มีความรับผิดชอบ  และคนที่อยู่ไม่รับผิดชอบต่อตนเอง เด็กทุกคนต้องรับผิดชอบกระเป๋า รองเท้า ทานข้าวเองให้ทำเอง ส่งการบ้าน เพราะฉะนั้นครูไม่ควรให้การบ้านยากๆ อย่าทำลายเด็ก กรอกน้ำให้เพื่อนๆ  งานใหญ่ ปลูกข้าวทั้งปี เลี้ยงไก่ทั้งปี ปลูกถั่วทั้งปี  เกิดเหตุการณ์ในห้องน้ำสกปรก เชิญทุกคน มาดูและแก้ปัญหา กิจกรรมห่อข้าวมาให้เพื่อนกิน และแลกกันกิน
ครูต้องทำแผนการสอนก่อนสอบแต่ละชั้น ก็จะมีขอบเขตของความรับผิดชอบ  ปรนนิบัติ ด้วยความเคารพ
15 เดือนเหมือนการร่ายรำ เราทำอะไรได้มากกว่านี้ไหม
พิธีนม ชั้น ป.1